ဟင့္အင္း

ဆိုပါေတာ့ . . .။

ကိစၥတစ္ခု ႀကံဳလာတဲ့ အခါ အဲဒီလုိ ကိုယ္ျငင္းဆုိခ်င္တာ တကယ္ပဲလား ဆုိတာ ပထမဆံုး ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ပါ။ လုပ္ခ်င္၊ မလုပ္ခ်င္၊ လုပ္ႏုိင္ မလုပ္ႏုိင္ မေသခ်ာ ဘူးဆုိရင္ စဥ္းစားဖုိ႔ အခ်ိန္ဆြဲ လုိက္ပါ။ရွင္ တကယ္ ဟင့္အင္းလုိ႔ ျငင္းၿပီဆုိရင္ ဘာကိုမွ သြယ္၀ိုက္ ေကြ႔ပတ္မေျပာပါနဲ႔။ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း “ဟင့္အင္း” မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ မဟုတ္ပါဘူးလုိ႔ ေျပာပါ။
. . . . . . .
ရွင့္ဆီမွာ“ဟင့္အင္း” လုိ႔ ျငင္းဆိုဖုိ႔ ကိုယ္ပိုင္ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္။ ေတာင္းပန္ျခင္းဟာ ရွင့္ရဲ႔ ျငင္းဆုိမႈကို အားေလ်ာ့ ေစ႐ံုပဲ တတ္ႏုိင္တယ္။

စာေရးဆရာမ ဒိြဳက္စ္ ေ၀ါလ္တာ(Doyce Waller) ရဲ႔“ဟင့္အင္းလုိ႔ ျငင္းၾကည့္ရေအာင္” (Learn to say no) ဆုိေသာ စာတမ္း၏ ခ်ဳိၿမိန္ ရွတေသာ အေရးအသား တခ်ဳိ႔ကို မၾကာခဏ သတိရေနတတ္သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေ၀ခဲြမရေအာင္ ဒိြဟ ျဖစ္ေနေသာ အခ်ိန္ေတြမွာ ျဖစ္သည္။ ၿပီးေတာ့ စိတ္က်ေရာဂါလုိ စိတ္ဖိစီး ခံေနရသည့္ အခိုက္အတန္႔ေတြမွာ ျဖစ္သည္။ ဟင့္အင္းတဲ့။ ျငင္းၾကည့္လုိက္ စမ္းပါတဲ့။ မိန္းမသား တစ္ေယာက္ကေလ။
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကား ဘ၀မွာ အႀကိမ္ေပါင္း မေရတြက္ႏုိင္ေအာင္ ျငင္းခဲ့ၾကဖူးသူခ်ည္းပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ကြၽန္ေတာ္လည္း ျငင္းခဲ့ဖူးလွေပါ့။ မိဘေတြ အေပၚမွာ၊ ဆရာ သမားေတြ အေပၚမွာ၊ အေပါင္း အသင္း မိတ္ေဆြေတြ အေပၚမွာ၊ အႀကီးအကဲေတြ အေပၚမွာ ျငင္းဆုိခဲ့ၾက၊ ဟင့္အင္းခဲ့ၾကဖူးသူခ်ည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

သို႔ေသာ္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျငင္းဆုိၾကျခင္းမွာ အခါခပ္သိမ္း မွန္ကန္ရဲ႕လား။ ျငင္းဆုိဖုိ႔ အေၾကာင္းအခ်က္ မွန္ကန္ၿပီ ဆုိလွ်င္လည္း ျငင္းဆုိပံု၊ ျငင္းဆုိနည္းေရာ မွန္ကန္ၾက ပါရဲ႕လား။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ ျငင္းဆုိ ခဲ့ၾကပါသလဲ။

“၀မ္းနည္းပါတယ္ဗ်ာ” အဲသလုိ ပညာတတ္ဆန္ဆန္၊ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ျငင္းဆုိခဲ႕ျခင္းမ်ဳိးလား။ “မျဖစ္ႏုိင္လုိ႔ပါဗ်ာ” ေစ်းသည္ တစ္ေယာက္လုိ မပြင့္တပြင့္၊ အေလွ်ာ့အတင္း ရယူႏုိင္ေသးသည့္ ပံုစံမ်ဳိး ျငင္းဆုိခဲ့တာလား။ “မဟုတ္ဘူး” ဒါမ်ဳိးလား။ ယတိျပတ္ ျငင္းဆုိနည္းမ်ဳိးကို ႏွစ္လုိႏွစ္ၿခိဳက္ သံုးစြဲခဲ့တာမ်ဳိးလား။ “ဟင့္အင္း” အဲသလုိ သိမ္ေမြ႔ ေပ်ာ့ေျပာင္းစြာလား။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ . . .
ျငင္းဆုိပံု၊ ျငင္းဆုိနည္း ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ ရွိႏုိင္ပါ သည္။ လူတုိင္းကိုယ္စီမွာ ျငင္းဆုိဖုိ့ အႀကိမ္အေတာ္ မ်ားမ်ား ႀကံဳဆံု ခဲ့ရေပလိမ့္မည္။ ထုိအခါ တစ္ဖက္က မိမိသေဘာထားကို သိရွိရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး တံု႔ျပန္ ေျပာဆုိျခင္း ဟူေသာ မူလဦးတည္ ခ်က္ကို ထေျမာက္ေအာင္ ျမင္ေစဖုိ႔သာ အေရးႀကီးပါ သည္။ ႐ိုင္းပ်ဖုိ့လည္း မလို အပ္လွပါ။ ငါ . . .သံေတြ တညံညံႏွင္႕ ႐ိုေဟးညာသံ ခ်ီဖုိ႔လည္း မႀကိဳးစားသင့္ပါ။ ေျပေျပျပစ္ျပစ္ျဖစ္ႏုိင္ေလ ေကာင္းေလပင္ဟု သေဘာထားႏုိင္ရပါမည္။ တစ္ဖက္လူကုိ အေလးထားေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳသည့္ အေနႏွင့္ ဦးေခါင္းကို မညြတ္ လွ်င္ေတာင္မွ ငဲ့ေစာင္းကာ မ်က္ႏွာၾကည္လင္စြာ “ဟင့္အင္း” လုိ႔ ေခ်ာေခ်ာေျပေျပ ေျပာထြက္ႏုိင္ဖုိ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေလ့က်င့္ ယူသင့္ပါသည္။

သို့ေသာ္ ထုိဟင့္အင္းေနာက္မွာ ကပ္လ်က္ ပါလာႏိုင္သည့္ မျမင္ရသည့္ ကံၾကမၼာဆုိးေတြကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႀကိဳတင္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသင့္သည္။ ဤတစ္ခြန္းတည္းေသာ စကားေၾကာင့္ လက္လႊတ္ဆံုး႐ံႈး သြားႏုိင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား၊ အဆင္ေျပမႈ မ်ား၊ ခင္မင္ႏွစ္လုိမႈမ်ား၊ ဥစၥာဓနမ်ား၊ ဘ၀င္ေရႊ ေရာင္၀င္းပသည့္ ေန႔ရက္မ်ား၊ ေရာင္စံုစကၠဴမ်ား၊ ေနာက္ဆံုးေပၚ အသံုးအေဆာင္မ်ား စသည္စသည္မ်ား။

ကမၻာ တုန္ဟည္းခဲ့ေသာ ဟင့္အင္း အခ်ဳိ႔လည္း ရွိခဲ့ပါသည္။ ေအသင္ အာဏာပိုင္ေတြ အေပၚ ဟင့္အင္းဟု ျငင္းဆုိခဲ့ေသာ ေတြးေခၚရွင္တစ္ဦးမွာ ေဆာ႕ခရတၲိျဖစ္ေလသည္။ ထုိ တစ္ခြန္းတည္းေသာ စကားေၾကာင့္ သူလဲလွယ္ ရရွိလုိက္ေသာ ဆုလာဒ္မွာ အဆိပ္ရည္ ခြက္တစ္လံုးသာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ သမုိင္းကား တင့္တယ္ခဲ့ေလသည္။ ေအသင္ အာဏာပိုင္ေတြကို လူေတြ ေမ့ေလ်ာခဲ့ေသာ္လည္း သူ၏ အမည္ကိုကား လူေတြ မေမ့ေလ်ာ့ႏုိင္။ သမုိင္းကလည္း ရွက္ရြံ႔ စိုးထိတ္စြာ သူ႔ အမည္ကို မၾကာခဏ ျပန္ျပန္ ရြတ္ဆုိ ေနရေတာ့သည္။ ေဆာ့ခရတၲိ၏ “ဟင့္အင္း”သည္ အလြန္ တန္ဖိုးႀကီးျမင့္ လွေသာ “ဟင့္အင္း” ျဖစ္ေလသည္။

ဟင့္အင္းဟူေသာ ျငင္းဆုိခ်က္ကို ကိုယ္အမူအရာ၊ ႏႈတ္ အမူအရာ၊ အသံျမည္သံစဲြ အလကၤာတို႔ျဖင့္ အျမင့္ဆံုး ေပါင္းစပ္ ေပါက္ကြဲလုိက္ျခင္း သေကၤတမွာ “ထီြ” ဟူသည့္ တစ္လံုးတည္းေသာ အသံ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ ထုိအသံ၌ ျငင္းဆန္ျခင္း၊ ကန္႔ကြက္ျခင္း သေဘာလည္းပါသည္။ ဘယ္လုိမွ မလုိက္ေလ်ာႏုိင္သည့္ အနိမ္႕ဆံုးယတိျပတ္ ျပ႒ာန္းမႈလည္း ပါသည္။ ရြံ႔ရွာ စက္ဆုပ္ျခင္း အနက္လည္း ပါသည္။ သည္းသည္းထန္ထန္ ဆန္႔က်င္ျခင္း၊ ေအာ့ႏွလံုး နာျခင္း၊ ဂယက္အနက္လည္းပါသည္။ ကမၻာ ျခားသြားေသာ အေတြးအျမင္၊ အယူအဆတုိ႔ကို ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာျခင္း အမူအရာလည္းပါသည္။
၀ီလွ်ံ ရွိတ္စပီးယား၏ ကမၻာေက်ာ္ လီယာမင္းႀကီး ျပဇာတ္၌လည္း လီယာမင္းႀကီးသည္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အခါခါ ျငင္းဆုိ ခဲ့ေလသည္။ သူ၏ ျငင္းဆုိခ်က္မွာ ဟင့္အင္းဟူေသာ စကားလံုးထက္ အရာ အေထာင္မက ျပင္းထန္ နက္႐ိႈင္းလွေလသည္။

လီယာမင္းႀကီးက
“အဲ ဟိုမွာ ငရဲရွိတယ္။ အေမွာင္တုိက္ ရွိတယ္။ ကန္႔နံ႔ေစာ္၊ တေညႇာ္ေညႇာ္နဲ႔ ငရဲမီးတြင္း ရွိတယ္။ ေတာက္လုိ႔၊ ေလာင္လို႔၊၊ နံေညႇာ္လို႔၊၊ပ်က္ျပဳန္းလုိ႔။ အမယ္ေလး ထီြ”
. . . . . .
လီယာမင္းႀကီးသည္ ဟင့္အင္းအစား ထီြဟူ၍ ေနရာ အခ်ဳိ႕မွာ သံုးစဲြခဲ့ေလသည္။
ျမန္မာ့ သမုိင္းမွာေရာ ျမန္မာ လူမ်ဳိးတုိင္း သိၾကသည့္ (ၾကားဖူး နား၀ပဲျဖစ္ျဖစ္)တစ္စီးရွင္ သီဟသူႏွင့္ သူ၏သားေတာ္မ်ား ဆက္ဆံေရးတြင္ ဤသေဘာကို ေတြ႔ႏုိင္ၾကပါသည္။ တစ္စီးရွင္ သီဟသူသည္ သားေတာ္ အငယ္ဆံုး အသခၤယာ ေစာယြမ္းကို စားေက်းစား လက္ဆင္၊ ျမင္း အလုံးအရင္း ေပးၿပီး လုပ္ရည္ႀကံရည္ကို စံုစမ္း လုိသျဖင့္ သားႀကီး ဥဇနာ ကိုေစာယြမ္းထံ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ဥဇနာ မေရာက္ခင္ ေစာယြမ္းထံ ဥဇာနာ လာတုိက္မည့္ အေၾကာင္း ႀကိဳတင္ သတင္းပို႔လႊတ္လုိက္သည္။ ေစာယြမ္း ဆီးႀကိဳ တုိက္ခိုက္ သျဖင့္ ဥဇနာ တပ္ပ်က္ၿပီး ျပန္ဆုတ္ လာရေလသည္။ ထုိအခါ တစ္စီးရွင္က ထြီ . . .ဟူ၍ ကဲ့ရဲ႕ေတာ္မူ၏။

ထုိ႔ေနာက္ သားလတ္ ေက်ာ္စြာကို ေစာယြမ္းထံ ေစလႊတ္လုိက္ျပန္သည္။ အေထာက္ေတာ္ ႀကိဳတင္ ေစလႊတ္လုိက္ သျဖင့္ ေစာယြမ္းလည္း ဆီးႀကိဳ တိုက္သျဖင့္ တပ္ပ်က္ရျပန္သည္။ ထုိအေၾကာင္းကို ခမည္းေတာ္ကို ေလွ်ာက္တင္ေသာအခါ မင္းႀကီး က ထီြဟူ၍ ကဲ့ရဲ႕ေတာ္မူျပန္သည္။

သို့ေသာ္ ထုိထီြကား သိပ္ၿပီး က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေတာ့ မဟုတ္ေခ်။ သားအငယ္ဆံုး ေစာယြမ္း အေပၚ ႏွလံုး ခ်ေတာ္မူျခင္း တစ္၀က္၊ သားေတာ္ အႀကီးတုိ႔ကို သင္ခန္းစာ ေပးလုိျခင္းက တစ္၀က္ျဖင့္ ၾကည္ႏူးရိပ္ ေငြ႔ေငြ႔သမ္းေသာ လိုဏ္ေခါင္းသံ မပါသည့္ ထီြသံမ်ားဟု ယူခ်င္ပါသည္။

ပုဂံသမုိင္း၌ ပင္လွ်င္ မ်ားစြာေသာ ဟင့္အင္းတုိ႔ကို ေတြ႔ႏုိင္ေလသည္။ မင္းယဥ္နရသိခၤသည္ ခယ္မေတာ္ ေ၀ဠဳ၀တီကို အ႐ူးအမူး စြဲလမ္း၍ ညီေတာ္နရပတိစည္သူကို စစ္ပြဲ မရွိေသာ စစ္ေျမျပင္သို႔ ေစလႊတ္ၿပီး ေ၀ဠဳ၀တီကို သိမ္းပိုက္ေလသည္။ ထုိအေၾကာင္းကို သိေသာ နရပတိစည္သူက ကြၽန္ယံုေတာ္ ေအာင္စြာငယ္ကို ေစလႊတ္ၿပီး လုပ္ႀကံခုိင္းေလသည္။

“နင္ ငါ့အမူေတာ္ကို အသက္ စြန္႔၍ထမ္း၊ အၿပီးသို႔ ေရာက္လွ်င္ ငါ့မရီးေတာ္ သံုးပါးတြင္ နင္စိတ္ရွိသသူႏွင့္ ငါသူေကာင္းျပဳမည္”
စသျဖင့္ အမွာစကားပါး လုိက္ေလ၏။ ေအာင္စြာငယ္လည္း မင္းယဥ္နရသိခၤကို ေရအိမ္ေတာ္ အ၀င္၀တြင္ ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ႀကံလုိက္ၿပီး နရပတိစည္သူထံ ျပန္လာသည္။ အမႈေတာ္ ၿပီးဆံုးခဲ့ေၾကာင္း ေလွ်ာက္တင္သည္။ မရီးေတာ္ မိဖုရား သံုးပါးမွာ ေအာင္စြာငယ္ကို ေပးအပ္မည္ သိေသာအခါ နရပတိ စည္သူကို ခခယမ္းယမ္း ေတာင္းပန္ၾကေလသည္။

ထုိအခါ နရပတိစည္ သူက သနား စိတ္၀င္ကာ . . .
“ေအာင္စြာငယ္ နင့္ကို ငါဆုိ မိေပသည္ မွန္၏။ ငါ့မရီးေတာ္ တစ္ပါးပါးကို ေပးပေခ်ေသာ္ ငါေဘးေတာ္ ဘိုးေတာ္တုိ႔ကို ျပစ္မွားသကဲ့သုိ႔ ရွိအံ့သည္။ နင့္ကို အမ်ဳိးျမတ္ေသာ သူေကာင္း သမီး တစ္ပါးပါးႏွင့္ ငါသူေကာင္းျပဳမည္ . . . ဟု မိန္႔ေတာ္မူေခ်ေသာ္ ေအာင္စြာငယ္က ထီြဟူ၍ မင္းႀကီးကို တံု႔ျပန္လုိက္၏။ နရပ တိစည္သူမင္းႀကီးလည္း ငါကဲ့သုိ႔ေသာ မင္းကို ၀ံ့ရဲေပသည္ဟု ေအာင္စြာငယ္ကို ကြပ္ေလ၏။ ဤကား ျမန္မာ့သမုိင္း အေစာင္ေစာင္၏ ေရးထိုးခ်က္ ကမၺည္းျဖစ္သည္။

ေအာင္စြာငယ္၏ ထီြသံကို စိစိစစ္စစ္ သ႐ုပ္ခဲြၾကည့္လွ်င္ မိဖုရားသံုးပါး အေပၚ တိမ္းမူး တမ္းမက္သည့္ ရမၼက္ေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ႏုိင္ေပ။ ထုိ႔အတူ ငါ႕အရွင္သခင္က ငါ အသက္စြန္႔၍ ထီးနန္းရယူေပးခဲ့ ရေသာ အက်ဳိးေက်းဇူးကို မိန္းမ တစ္ေယာက္မွ် စြန္႔ႀကဲ ေပးကမ္းရန္တြန္႔ တုိရသေလာဟူသည့္ အမ်က္ေၾကာင့္လည္း မဟုတ္ႏုိင္ျပန္။ ရမၼက္ႏွင့္ အမ်က္ေၾကာင့္ေတာ့ ထိုထီြသံက သည္မွ် က်ယ္ေလာင္ လိမ့္မည္ဟု ထင္မွတ္ရမွာ အလြန္မွ ခဲယဥ္း လွပါသည္။ အသက္ႏွင့္ လဲလွယ္ခဲ့ ရေသာ လက္တစ္ဖ်စ္စာမွ်တုိ ေတာင္းလွေသာ အခ်ိန္ပိုင္း အတြင္း တံု႔ျပန္မႈကို အဘယ္သို႔ေသာ အရာက ေစ့ေဆာ္တုိက္တြန္း ခဲ့ပါသနည္း။ မင္းတုိ႔ အမ်က္ကို ေအာင္စြာငယ္ မသိရာသေလာ။

ေအာင္စြာငယ္သည္ မင္းမႈထမ္းေကာင္း တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဦးေဆြးဆံျမည့္ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရႏွင့္ပင္ ထုိက္တန္သည့္ အမႈထမ္း တစ္ဦး။ ၿပီးေတာ့ မင္းတုိ႔၏ ကန္႔သတ္မဲ့ အမ်က္ေဒါသကို လည္းေကာင္း၊ အာဏာကို လည္းေကာင္း နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း သိၿပီး သူျဖစ္သည္။ မိမိ၏ မိဖုရားကို အစ္ကိုေတာ္က သိမ္းပိုက္လုိက္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္တင္ရန္ ခရီး ျပင္းႏွင္လာခဲ့ေသာ ျမင္းခံငျပည့္ကို ေႏွာင့္ေႏွးရေကာင္းလားဟု ဆီးႀကိဳ ကြပ္မ်က္လိုက္ပံု၊ အစ္ကိုေတာ္ အရင္းေခါက္ေခါက္ မင္းယဥ္နရသိခၤကို လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ ခုိင္းပံုတို႔ကို ေအာင္စြာငယ္ ေမ့ေလ်ာ့ ေနမည္ေတာ့ မဟုတ္။

သို႔ေသာ္ မိမိ တစ္ကိုယ္လံုးရွိ ႏွလံုးေသြးမ်ား ႐ုတ္တရက္ ဆူ၀ွန္တက္ လာေသာ အရွက္ႏွင့္ ေအာ့ႏွလံုး နာျခင္းတို႔ မီးေတာက္ေနေသာ လက္႐ံုးပိုင္ရွင္ ဧကရာဇ္ကို အံတု ဖက္ၿပိဳင္ရန္ ၀န္မေလးေတာ့ျခင္းဟု ဆင္ျခင္မိပါသည္။ ကတိသစၥာ ပ်က္ယြင္းလာေသာ မိမိ၏ အရွင္သခင္ အေပၚ အရွင္သခင္ အျဖစ္ ဆက္ဆံခဲ့မိေလျခင္း၊ မိမိ အသက္ကိုပင္ စြန္႔လႊတ္ စြန္႔စားျပဳခဲ့မိေလျခင္း ဟူေသာ ေနာင္တေတြလည္း ပါ၀င္ေကာင္း ပါ၀င္ႏုိင္ပါသည္။

ကမၻာ့ သမုိင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ သမုိင္းတုိ႔တြင္ ထုိသို႔ ဟင့္အင္းဟူ၍ ရဲ၀ံ့ရဲစား ေျပာၾကားခဲ့ သူေတြ မည္မွ် မ်ားျပားခဲ့ပါၿပီလဲ။ မိမိသေဘာ မတူႏုိင္သည္႕ကိစၥ၊ မိမိ မလုိက္နာႏုိင္ေသာ ျဖစ္ရပ္၊ မိမိမေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ေသာ အေနအထားကို ဟင့္အင္းဟူ၍ ပီပီသသ ေျပာၾကား လုိက္႐ံုႏွင့္ လံုေလာက္ၿပီ ထင္ပါသည္။ ေခဠ ၀ါစာျဖစ္မည့္ အျပင္းထန္ဆံုး ေရခ်ိန္ႏွင့္ ေပါက္ေပါက္ကြဲကြဲ သံုးစြဲရန္ လုိအပ္ ပါေသးသေလာ။

မည္သို႔ ျဖစ္ေစ . . .
ျမန္မာ့ သမုိင္းမွ ေအာင္စြာငယ္၏ ဟင့္အင္းကေတာ့ ပဲ့တင္သံေတြႏွင့္ အလြန္က်ယ္ေလာင္ ရွည္လ်ားလြန္းလွသည္။ ၿပီးေတာ့ သူ႔အသက္ႏွင့္ ထပ္တူျပဳရေလာက္ေအာင္ ထုိက္တန္လွပါသည္။ ထုိကစားပြဲ၌ အမွန္တကယ္ အႏုိင္ရရွိသြားသူမွာ နရပတိ စည္သူ မဟုတ္ေပ။

ေမာင္ခုိင္လတ္