ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႏိုဘယ္ဆုရ စီးပြားေရးပညာရွင္ အမာတရာဆင္း ရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဆိုင္ရာ သေဘာထား အျမင္အခ်ဳိ႕ကို တင္ျပခ်င္ပါသည္။
ႏွယ္ႏွယ္ရရ အျမင္မဟုတ္။ ကမၻာ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး နယ္ပယ္တို႔မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳထားရတဲ႔ အျမင္ ျဖစ္သည္။ လတ္တေလာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ အမွန္တကယ္ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ လုပ္သင္႔လုပ္ထိုက္တဲ႔ အျမင္လည္း ျဖစ္သည္။
မစၥတာဆင္း က ဆင္းရဲမြဲေတမွႈကို ၀င္ေငြနိမ္႔က်မွႈထက္ 'လူေတြရဲ႕ အေျခခံ စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ႔မွႈ' (deprivation of basic capabilities) ဟု ရွႈျမင္သည္။ ၀င္ေငြမရွိလို႔ စာမတတ္ဘူး၊ က်န္းမာေရး မေကာင္းဘူး၊ အဟာရခ်ဳိ႕တဲ႔တယ္၊ ဆာေလာင္ေနတယ္ ဆိုသည္မွာ လက္ငင္းအေျခအေန ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုဆင္းရဲမြဲေတမွႈ ျပႆနာမ်ားရဲ႕ ပင္မအေၾကာင္းရင္းအမွန္က 'လူေတြရဲ႕ လုပ္ႏိုင္စြမ္းေတြ ခ်ဳိ႕တဲ႔ေနျခင္း' ေၾကာင္႔သာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
လူတိုင္းမွာ လုပ္ႏိုင္စြမ္းအားေတြ ကိုယ္စီရွိၾကသည္။ ထိုလုပ္ႏိုင္စြမ္းအားနဲ႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ၊ အခြင္႔ထူးခံေတြနဲ႔ ေရွးရိုးစြဲအစဥ္လာအခ်ဳိ႕က ပိတ္ဆို႔ဟန္႔တားထားတတ္သည္။
လူေတြရဲ႕ လုပ္ႏိုင္စြမ္းအားေတြ ျမင္႔တက္လာဖုိ႔ကို ျပည္သူ႔ေရးရာ မူ၀ါဒ (public policy) မ်ားျဖင္႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္သည္။ လူထုကိုယ္တိုင္က သူတို႔ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမွင္႔တင္ေရးမွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္မွႈျဖင္႔သာ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈကို တုိက္ဖ်က္ႏိုင္မည္။ တစ္နည္းေျပာရရင္ ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းကို အေျခခံအခြြင္႔အေရး၊ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင္႔၊ လြတ္လပ္မွႈနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာတန္ဖိုးေတြ မ်ားမ်ားေပးျခင္းျဖင္႔သာ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္မွာ ျဖစ္သည္။
အရြယ္မတိုင္မီ ေသဆံုးမွႈ၊ အဟာရ မျပည့္၀မွႈ၊ စာမတတ္မွႈ၊ အလုပ္အကိုင္မရရွိမွႈႏွင္႔ အျခားခ်ဳိ႕ယြင္းေနတဲ႔ အခ်က္ေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ႏိုင္ငံသားေတြမွာ အေျခခံ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းေတြ ခ်ဳိ႕ငဲ႔ေနျခင္း၊ အခြင္႔အေရး တန္းတူမရရွိျခင္းတို႔က အေၾကာင္းရင္းခံ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ၾကရမည္။
ဥပမာ၊ ေတာင္အာရွ၊ အေနာက္အာရွ၊ ေျမာက္အာဖရိကနဲ႔ တရုတ္တို႔မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ ေပ်ာက္ကြယ္ဆံုးရွႈံုးေနရသည္။ အဓိက အေၾကာင္းက ၀င္ေငြနည္းပါးမွႈ ဆိုတာထက္၊ က်ားမ တန္းတူညီမွ်မွႈ မရွိျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ စာတာေတြမွာ လူမွႈ႔အင္ေဖာ္ေမးရွင္းေတြ (social information) အညီအမွ် မရွိဘဲ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပိတ္ပင္ခံေနရတာေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။
ေနာက္ အလုပ္လက္မဲ႔ ျပႆနာမ်ားရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းကလည္း တစ္ဦးခ်င္းလြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္မွႈႏွင္္႔ တစ္ဦးခ်င္းအတြက္ သင္ယူတတ္ေျမာက္ထားရမယ္႔ ကြ်မ္းက်င္မွႈေတြ (skills) တူတူညီညီ မရရွိေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။ ဒါက အာရပ္ကမၻာအတြက္ မွန္ကန္သလို၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက အလုပ္လက္မဲ႔မ်ား အတြက္လည္း မွန္ကန္ေနတဲ႔ အခ်က္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံသားတစ္၀က္ေက်ာ္က လူမွႈအသိုင္းအ၀ိုင္းကေန ဖယ္ရွားခ်န္လွပ္ျခင္း (social exclusion) ခံထားရသည္။ ဒီအခ်က္က ဗမာ နဲ႔ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုင္ စတဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြမွာ အလုပ္အကိုင္သာမက အျခားလူမွႈေရး ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး နယ္ပယ္တိုင္းမွာ ေဘးခ်န္ ပလပ္ခံေနၾကရသည္။ လူမွႈအသိုင္း၀ိုင္းကေန ခ်န္ထားခံရျခင္းရဲ႕ တိုက္ရိုက္အက်ဳိးဆက္က ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းမွာ မိမိကိုယ္ကိုယ္ အားကိုးလိုစိတ္၊ မိမိကုိယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္စိတ္နဲ႔ စိတ္ပိုင္း ရုပ္ပိုင္း က်န္းမာသန္စြမ္းမွႈေတြ အားလံုး ဆံုးရွံႈးသြားရျခင္း ျဖစ္သည္။ မ်ဳိးဆက္ခ်ီ ပရမ္းပတာ ျဖစ္သြားၾကရသည္။
ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းရဲ႕ အစိတ္ပိုင္းျဖစ္သည္။ ဒါျဖင္႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းရဲ႕ အႏၱိမပန္းတိုင္ (primary end) နဲ႔ အေျခခံနည္းလမ္းေတြ (primary means) က ဘာေတြလဲ။ အမာတရာဆင္း ရဲ႕ အလိုအရ ဖြ႔႔ံၿဖိဳးေရးပန္းတိုင္နဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ေဆာင္ရြက္ရမယ္႔ အေျခခံနည္းလမ္းေတြဟာ တစ္ဦးခ်င္း လြတ္လပ္မွႈေတြ တိုးခ်ဲ႕ေပးမွႈ (expansion of freedom) သာ ျဖစ္သင္႔သည္ဟု ဆိုသည္။
တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းရည္ေတြနဲ႔ ေျပာဆိုပိုင္ခြင္႔ေတြကို တုတ္ေႏွာင္ထိန္းခ်ဳပ္မထားဘဲ ဖြင္႔ေပးျခင္းျဖင္႔သာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈ၊ အဟာရမျပည့္၀မွႈ၊ စာမတတ္မွႈ၊ အရြယ္မတိုင္မီ ေသဆံုးမွႈ စတဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မည္။ ဖြ႔႔ံ႔ၿဖိဳးေရးရဲ႕ အႏၱိမပန္းတိုင္က လူသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ေပ်ာ္ရႊင္မွႈ ရရွိေရး ျဖစ္သလို၊ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းရဲ႕ ျဖစ္စဥ္တို္င္းမွာ တစ္ဦးခ်င္းလြတ္လပ္မွႈ ခ်ဲ႕ကားေဆာင္ရြက္ေပးမွႈေတြ ရွိေနရမွာသာ ျဖစ္သည္။
လူထုရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွႈေရး မလံုၿခံဳမွႈက တစ္ဦးခ်င္းအခြင္႔အေရးေတြ (liberties) ကင္းမဲ႔ဆိတ္သုဥ္းမွႈႏွင္႔ လံုး၀ ဆက္စပ္္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ေတြ တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင္႔သာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈနဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးမွႈေနာက္က်မွႈ ကပ္ေဘးဆိုးေတြကို ႀကိဳတင္ ေရွာင္ရွားႏိုင္လိမ္႔မည္။
ဒုဗိၻကၡႏၱရ ကပ္ေဘးဆိုးေတြက အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာသာ ျဖစ္ၾကသည္။ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတြမွာ ကမၻာ႔သမိုင္းတေလွ်ာက္ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈ ဘယ္တုန္းကမွ မျဖစ္ဖူးခဲ႔။ အာဏာရွင္ေတြက ဆင္းရဲမြဲေတမွႈနဲ႔ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈကို အခ်ိန္မွီ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။
တစ္ဘက္က ေအာင္ျမင္တဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရမ်ားကေတာ႔ အစစ္အမွန္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ တက္လာရတာမုိ႔ ျပည္သူ႔ေ၀ဖန္မွႈကို ရဲရဲရင္ဆိုင္ရသည္။ ဒါေၾကာင္႔ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈနဲ႔ အျခားကပ္ေဘးဆိုးေတြကို ေရွာင္လြဲဖု႔ိ တင္ႀကိဳေဆာင္ရြက္မွႈေတြ မျဖစ္မေန စီမံၾကရသည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္ အသက္၀င္ေနၿပီ (functioning democracy) ဆိုရင္ ခ်မ္းသာတဲ႔ အေနာက္ဥေရာပနဲ႔ ေျမာက္အေမရိက မွာျဖစ္ျဖစ္၊ ဆင္းရဲတဲ႔ အိႏၵိယနဲ႔ ေဘာ႔တ္စ၀နာ မွာျဖစ္ျဖစ္ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈ မရွိဟု ဆိုသည္။
တစ္ပါတီ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္တဲ႔ ယူကရိန္း (၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား)၊ တရုတ္ (၁၉၅၈-၆၁ ခုႏွစ္)၊ ကေမၻာဒီယား (၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား)တို႔မွာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမွႈေတြ ျဖစ္ခဲ႔ၿပီး၊ လက္ရွိ ေျမာက္ကိုရီးယားမွာ ႀကံဳေနရသည္။ စစ္အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္တဲ႔ အီသီယိုပီယား၊ ဆိုမာလီယာ၊ ဆူဒန္ စတဲ႔ ႏိုင္ငံေတြမွာ အငတ္ေဘး ရင္ဆုိင္ေနၾကရသည္။
ဒါေၾကာင္႔ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ လူမွႈေရး ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္ခြင္႔ေတြ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားမွႈက ဆင္းရဲမြဲေတမွႈရဲ႕ အရင္းခံအေၾကာင္းတရား ျဖစ္သည္။ အရပ္ဖက္အခြင႔္အေရးနဲ႔ တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏုိင္စြမ္းေတြကို ပိတ္ပင္ထားမွႈက ႏိုင္ငံသားေတြကို ခ်ိနည့္အားယုတ္ အရြယ္မတိုင္မီ တျဖဳတ္ျဖဳတ္ေၾကြလြင္႔ကုန္ေစသည္။
ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တုိက္ဖ်က္ေရးမူ၀ါဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္သူမ်ားဟာ လူထုကို ဆန္၊ ဆီ၊ စား၊ ပါရာစီတေမာ႔နဲ႔ ကြန္ဒံုး ေ၀မွ်ရံုေလာက္ မစဥ္းစားဘဲ၊ တစ္ဦးခ်င္းလြတ္လပ္ခြင္႔ေတြ ဘယ္လို တိုးခ်ဲ႕သြားၾကမလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားရမည္။ ဒါမွ လူၾကားေကာင္းေအာင္၊ ႏိုင္ငံတကာေခ်းေငြရေအာင္ ေအာ္ဟစ္တဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တုိ္က္ဖ်က္ေရးမဟုတ္ဘဲ၊ တကယ္႔ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈတိုက္ဖ်က္ေရး အစစ္အမွန္ျဖစ္လိမ္႔မည္။
ေနာက္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ လက္ငင္းအက်ဆံုး လုပ္ငန္းက လူထုအတြက္ စီးပြားေရး အခြင္႔အလမ္းေတြ မ်ားမ်ား ဖန္တီးေပးဖို႔ ျဖစ္သည္။ ကပ္ဖားယပ္္ဖား ေခတ္ပ်က္သူေဌးမ်ား အတြက္ အခြင္႔အလမ္းမ်ား မဟုတ္ဘဲ၊ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ လုပ္ငန္းခြင္ ကြ်မ္းက်င္သင္တန္းမ်ားႏွင္႔အတူ လုပ္ကိုင္ခြင္႔ေတြ လုပ္ႏိုင္စြမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔ ျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္၊ ေဟာင္ေကာင္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထုိင္၀မ္၊ စကၤာပူ၊ ထုိင္းနဲ႔ အျခား အေရွ႕အာရွႏိုင္ငံတို႔ရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလမ္းေၾကာင္းတြင္ သင္ခန္းစာမ်ားစြာ ယူစရာရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ မွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးမွႈေနာက္က်မွႈ ဆိုးက်ဳိးကို ႏိုင္ငံသားတိုင္း ဒုကၡအ၀၀ ခံေနၾကရသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြ႔ံၿဖိဳးမွႈေနာက္က်မွႈက ႏိ္ုင္ငံရဲ႕ ရာစု ဆယ္စုခ်ီ အထီးက်န္မွႈႏွင္႔လည္း သက္ဆိုင္ေနသည္။ ျပင္ပႏွင္႔ အဆက္ျပတ္မွႈက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လူမွႈေရး ႏိ္္ုင္္ငံေရး စီးပြားေရး ပညာေရး အဖက္ဖက္ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း ေနာက္က်မွႈနဲ႔ မညီမွ်မွႈကို ျဖစ္ေစခဲ႔သည္။
အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ၀င္လာတဲ႔ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းကို ဦးဦးဖ်ားဖ်ားကိုင္ႏိုင္သူ တစ္ဦး၊ အုပ္စုတစ္စုကသာ အခြင္႔အေရးေတြကို ရရွိထားသည္။ လူထုၾကား အင္ေဖာ္ေမးရွင္း အခ်ဳိးညီမွ်မွႈ ဘယ္ေတာ႔မွ မရွိခဲ႔။ ႀကီးပြားလိုသူက အင္ေဖာ္ေမးရွင္း ဦးေအာင္ ကိုင္ဖို႔ ဖြက္ဖုိ႔၊ အာဏာရွိသူႏွင္႔ ေပါင္းဖို႔၊ ႏိုင္ငံတကာ အလွႈရွင္ႏွင္႔ နီးစပ္ဖို႔ စတာေတြ လုပ္ၾကရသည္။ ဘယ္သူကျဖင္႔ ဘယ္သူ႔ကို ဘယ္အရာကို ကိုင္ထားတာ ဆိုသည္မွာ စိတ္၀င္စားစရာ ျဖစ္ေနတတ္သည္။
ဥပမာ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို ဦးပိုင္လီမိတက္ကသာ ကိုင္ထားသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူနဲ႔ နီးစပ္သူ လူတစ္စုကသာ သစ္၊ စြမ္းအင္၊ ေက်ာက္မ်က္၊ နည္းပညာ၊ သြင္းကုန္ ထုတ္ကုန္၊ တံတားေဆာက္္ လမ္းေဖာက္၊ စတဲ႔ မိုက္္ခရို မက္ခရို လုပ္ငန္းက႑အားလံုး ကိုင္ထားသည္။ အခြင္႔အလမ္း ပါးရွားသည့္ ႏိုင္ငံမွာ ဦးဦးဖ်ားဖ်ား အခြင္႔အလမ္းနဲ႔ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း ကိုင္ထားႏိုင္သူေတြက ဗိုလ္က်ၿမဲျဖစ္သည္္။
စာေပေလာကမွာေတာင္ ျပင္ပစာအုပ္တစ္အုပ္ကို ဦးေအာင္ ဖတ္ႏိုင္ ျပန္္ႏုိင္သူက ဆရာႀကီးျဖစ္တတ္ေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္သည္။ (စကားခ်ပ္၊ အလံနီ စာေရးဆရာႀကီး တစ္ဦးက ပန္ဆိုးတန္း စာအုပ္တန္းမွ ႏိုင္ငံျခား စာအုပ္ သံုးအုပ္၀ယ္၊ ႏွစ္အုပ္ မီးရွႈိ႕၊ တစ္အုပ္ကိုင္ၿပီး ဆရာႀကီး လုပ္ခဲ႔ဖူးသည္ဟု မွတ္သားဖူးသည္။)
ဒါေၾကာင္႔ ရွားပါးတဲ႔ အခြင္႔အလမ္းကို နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ဦးေအာင္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အခ်င္းခ်င္း ခုတ္ၾကထစ္ၾက ညစ္ပတ္ၾက တုိ႔ေထာင္ၾကသည္။ အစိုးရဌာမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ကုမၸဏီမ်ားႏွင္႔ ပညာေရးဌာနမ်ား၊ NGO မ်ားအထိ ေနရာတိုင္းမွာ အခြင္႔အလမ္းႏွင္႔ ရပ္တည္ေရးအတြက္ ကြဲၿပဲေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ သမိုင္းႏွင္႔ခ်ီ နာတာရွည္ ျမန္မာ႔အကြဲဇာတ္လမ္းမ်ား ျဖစ္သည္။
ဆင္းရဲမြဲေတမႈတိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အဓိက လုပ္ငန္းက ျမန္မာျပည္သူေတြၾကားမွာ၊ အထူးသျဖင္႔ လူငယ္ေတြၾကားမွာ အခြင္႔အလမ္းေတြ လုပ္ႏို္င္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းေတြ မ်ားမ်ား ဖန္တီးေပးဖုိ႔ ျဖစ္သည္။ တစ္နည္း အာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွႈပံုစံေတြ အျပဳအမူေတြ ေလ်ာ႔ပါးေအာင္ လုပ္ျခင္းကသာ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တုိက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ခရီးေရာက္ႏိုင္မယ္႔ နည္းလမ္းအမွန္သာ ျဖစ္သည္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မိမိအုပ္စု တစ္စုထဲ ကိုင္ခ်င္စိတ္ေတြ၊ 'အကိုင္' ေရာဂါေတြ ေလွ်ာ႔ခ်ႏုိင္ရင္ျဖင္႔ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ တစ္၀က္ေလွ်ာ႔က်သြားမည္ ျဖစ္သည္။ ဒါထက္ တစ္ဦးခ်င္းလြတ္လပ္ခြင္႔ေတြ ပိုမိုေပးလာလွ်င္ ဆင္းရဲမြဲေတမွႈ အလံုးစံု ပေပ်ာက္သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ဂုရုႀကီး အမတရာဆင္း ကို ကိုးကားရင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။
၀င္႔ထန္း
ရည္ညႊန္း။ Development as Freedom by Amartya Sen
0 comments:
Post a Comment